بنا به گزارش شانا، دیجیتالی سازی برای تحول در صنعت پتروشیمی یک ضرورت بسیار جدی است! دیجیتالی‌سازی به‌سرعت به یکی از عوامل اصلی تحول در صنعت پتروشیمی جهان تبدیل شده و تأثیر چشمگیری در بهبود بهره‌وری، ایمنی، کاهش هزینه‌ها و پایداری زیست‌محیطی داشته است. فناوری‌هایی چون اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI)، یادگیری ماشین و تحلیل داده‌های کلان، صنایع پتروشیمی را از روش‌های سنتی نظارتی به سمت سیستم‌های هوشمند و خودکار سوق داده‌اند.
پیش‌تر، پایش تجهیزات عمدتاً دستی انجام می‌شد که خطای انسانی و تأخیر در تشخیص ناهنجاری‌ها را در پی داشت. اما اکنون با استفاده از سنسورهای متصل به شبکه و تحلیل داده‌های بلادرنگ، وضعیت تجهیزات به‌صورت لحظه‌ای پایش شده و اختلال‌ها قبل از ایجاد آسیب، شناسایی می‌شوند. داشبوردهای دیجیتال نیز به تصمیم‌گیری سریع‌تر و دقیق‌تر کمک می‌کنند.
از مزایای کلیدی این تحول، پیش‌بینی خرابی تجهیزات است. الگوریتم‌های یادگیری ماشین با تحلیل داده‌ها، ناهنجاری‌ها را شناسایی کرده و امکان تعمیرات پیشگیرانه را فراهم می‌کنند. این روش به‌ویژه در عملکرد مطلوب تجهیزاتی چون کمپرسورها و کوره‌ها مؤثر است و با جایگزینی تعمیرات سنتی با نگهداری مبتنی بر وضعیت، عمر مفید تجهیزات افزایش می‌یابد.
دیجیتالی‌سازی همچنین نقشی مهم در ارتقای ایمنی دارد. سامانه‌های نظارتی هوشمند قادر به شناسایی فوری نشتی‌ها یا تغییرات ناگهانی دما و فشار هستند. فناوری‌هایی مانند واقعیت افزوده و واقعیت مجازی نیز در آموزش کارکنان برای شرایط اضطراری به کار گرفته می‌شوند و به کاهش حوادث کمک می‌کنند.
در حوزه انرژی نیز، این تحول موجب شناسایی نقاط پرمصرف و بهینه‌سازی مصرف شده است. سیستم‌های هوشمند می‌توانند مصرف انرژی را کنترل و کاهش دهند، که نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد بلکه ردپای کربنی را نیز کم می‌کند.
یکپارچه‌سازی داده‌ها در پلتفرم‌های دیجیتال نظیر “دوقلوی دیجیتال” (Digital Twin)، امکان تصویری دقیق و مجازی از فرآیندها را برای تصمیم‌گیری بهتر فراهم می‌کند. این رویکرد باعث بهینه‌سازی طراحی و بهره‌برداری از تأسیسات پتروشیمی می‌شود.
با این حال، اجرای کامل دیجیتالی‌سازی با چالش‌هایی چون نیاز به سرمایه‌گذاری بالا، مقاومت در برابر تغییر، کمبود نیروی متخصص و مسائل امنیت سایبری روبه‌روست. همچنین، زیرساخت‌های قدیمی برخی واحدها نیاز به به‌روزرسانی دارند.
برای پیشرفت در این مسیر، تربیت نیروی انسانی متخصص، تقویت زیرساخت‌ها، همکاری بین صنعت و دانشگاه، و توسعه پلتفرم‌های بومی ضروری است. تدوین نقشه‌راه دیجیتال ملی در حوزه انرژی و پتروشیمی و گسترش مراکز نوآوری، از اقدامات کلیدی در این زمینه محسوب می‌شود.
در نهایت، دیجیتالی‌سازی نه‌تنها راهی برای بقا، بلکه ابزاری برای نوآوری، بهره‌وری و توسعه پایدار در صنعت پتروشیمی ایران است.