به گزارش وبسایت نفت ما صنعت پتروشیمی که سال‌ها به‌عنوان یکی از امن‌ترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاران بازار سرمایه شناخته می‌شد، حالا با چالش‌هایی تازه و جدی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ چالش‌هایی که ریشه آن‌ها را باید در سیاست‌گذاری‌های اخیر پیرامون نرخ خوراک و یوتیلیتی‌ها جست‌وجو کرد. افزایش بی‌سابقه این نرخ‌ها و نحوه فرمول‌گذاری آن‌ها باعث شده برخی از شرکت‌های پیشرو مانند پتروشیمی زاگرس از جایگاه سودآور به شرایط زیان‌دهی برسند.
فرمولی به نفع اروپا، نه ایران
آراد پوکار، کارشناس ارشد بازار سرمایه، با انتقاد از شیوه فعلی تعیین نرخ خوراک گفت: «سال‌هاست نسبت به فرمول‌گذاری نرخ خوراک معترض هستم. متأسفانه به‌جای اینکه این نرخ‌ها بر اساس شرایط داخلی و منافع ملی تعیین شوند، از قیمت‌های هاب‌های گازی وارداتی و صادراتی اروپا در فرمول استفاده می‌شود. این شیوه، به تولید داخل لطمه وارد کرده و قدرت رقابت را کاهش داده است.»
او با اشاره به وضعیت دشوار شرکت‌هایی مانند پتروشیمی زاگرس افزود: «این شرکت که همواره از گزینه‌های مطمئن برای سرمایه‌گذاران بوده، در نتیجه همین سیاست‌های قیمتی وارد زیان شده است. در مقابل، شرکت‌هایی مثل شخارک که از گاز ترش به‌عنوان خوراک استفاده می‌کنند، شرایط بهتری دارند. مقایسه عملکرد این دو شرکت نشان می‌دهد که تأثیر سیاست‌گذاری‌ها تا چه حد بر سودآوری شرکت‌ها مؤثر است.»
پوکار همچنین با اشاره به موقعیت گازی ایران اظهار داشت: «ایران یکی از بزرگ‌ترین دارندگان گاز در دنیاست. اینکه ما نرخ گاز را بر اساس قیمت کشورهای واردکننده تعیین کنیم، تصمیمی غیرمنطقی و حتی آسیب‌زننده است. کشورهایی که هم صاحب صنعت پتروشیمی هستند و هم صادرکننده گاز، نرخ خوراک را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که از تولید داخلی حمایت شود، نه اینکه آن را تضعیف کنند.»
تأثیر جنگ اوکراین و نوسانات جهانی
این کارشناس همچنین به تأثیر رویدادهای بین‌المللی بر فرمول‌گذاری اشاره کرد و گفت: «بحران‌هایی مانند نورد استریم ۱ و ۲ پس از جنگ اوکراین باعث جهش مقطعی قیمت جهانی گاز شدند. اما این جهش‌ها نباید مبنای فرمول خوراک در ایران قرار بگیرند، چراکه ارتباطی با واقعیت‌های بازار داخلی ما ندارند. چنین تصمیماتی حاشیه سود شرکت‌های عرضه محصولات پتروشیمی را به‌شدت تحت فشار قرار می‌دهد.»
آیا پتروشیمی هنوز صنعت امنی است؟
در پاسخ به این پرسش که آیا صنعت پتروشیمی همچنان قابل اتکا برای سرمایه‌گذاری است، پوکار توضیح داد: «بخش‌هایی از این صنعت، مانند شرکت‌های فعال در حوزه آروماتیک‌ها، هنوز هم عملکرد مناسبی دارند و می‌توانند گزینه‌ای جذاب برای پرتفوی‌های رشد‌محور و دی‌پی‌اس‌محور باشند. البته این امر مشروط به آن است که تغییراتی بنیادین در سیاست‌گذاری‌ها ایجاد شود.»
امید به اصلاحات کلان در صنعت پتروشیمی
در پایان، این کارشناس با اشاره به اهمیت صنعت پتروشیمی برای اقتصاد کشور، ابراز امیدواری کرد که با بازنگری در فرمول‌های قیمت‌گذاری، زمینه‌ای برای بازگشت ثبات و سودآوری به این صنعت راهبردی فراهم شود.