تحول دیجیتال در پتروشیمی با مشوق‌های مالیاتی برای هوش مصنوعی!

تمرکز بر ایجاد زیرساخت داده‌محور برای بهره‌برداری از هوش مصنوعی در صنعت پتروشیمی با حمایت‌های مالیاتی آغاز شد.

در گزارشی که شانا منتشر کرده است، شهرام رضایی، مشاور مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، از آغاز فرآیند ایجاد «دریاچه داده» در این صنعت خبر داد و هدف آن را فراهم کردن زمینه استفاده گسترده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی عنوان کرد. وی افزود: برای شتاب‌دهی به این مسیر، مشوق‌هایی همچون معافیت مالیاتی نیز در نظر گرفته شده است.

رضایی با اشاره به اینکه شرکت ملی صنایع پتروشیمی به‌عنوان تنظیم‌گر صنعت، در پی به‌کارگیری «دستیار هوش مصنوعی» است، تصریح کرد: نخستین گام، تجمیع اطلاعات شرکت‌های پتروشیمی است تا بستر شکل‌گیری هوش تجاری و سپس تقویت آن از طریق الگوریتم‌های هوش مصنوعی فراهم شود.

به گفته وی، در سطح جهانی نیز استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌هایی مانند «دوقلوی دیجیتال» و «نگهداری پیش‌بینانه» رایج است. این فناوری می‌تواند به کاهش پرت تولید، بهینه‌سازی مصرف کاتالیست، کاهش مشعل‌سوزی، تحلیل بهتر بازار و ارتقاء بهره‌وری کمک کند.

هوش مصنوعی؛ تحلیل‌گر آینده بازار پتروشیمی؟

رضایی با اشاره به چالش‌های موجود در زمینه قیمت‌گذاری و فروش محصولات پتروشیمی تأکید کرد: هوش مصنوعی می‌تواند فرآیند تحلیل بازار را به‌دست گیرد و حتی در آینده جایگزین برخی سازوکارهای فعلی مانند بورس شود. البته برای تحقق این هدف، نیازمند ایجاد سازوکارهایی برای دریاچه داده و اشتراک‌گذاری اطلاعات از سوی شرکت‌ها هستیم.

او در ادامه افزود: در حال حاضر در سطح «پایگاه‌های داده محلی» فعالیت داریم اما برای رسیدن به مرحله تحلیل هوشمند، باید به‌سرعت به سمت تشکیل «دریاچه داده» برویم. یکی از موانع اصلی، ترغیب شرکت‌ها به در اختیار گذاشتن داده‌هایشان است.

زیرساخت مناسب برای تامین داده

مشاور مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به بندهای برنامه هفتم توسعه گفت: بر اساس این برنامه، باید اطلاعات شرکت‌های پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و بخش انرژی گردآوری شود تا تراز جرم و انرژی دقیق‌تری ترسیم شود. او ادامه داد: بهترین شیوه، فراهم کردن زیرساختی است که شرکت‌ها همزمان با اشتراک‌گذاری داده، خود نیز از آن بهره‌مند شوند، نه تحمیل دستوری.

رضایی از آغاز تعریف پروژه‌هایی مشترک با معاونت علمی ریاست‌جمهوری خبر داد و توضیح داد: طبق این طرح، شرکت‌ها می‌توانند بخشی از مالیات خود را با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های هوش مصنوعی جایگزین کنند، مشروط بر آنکه در مسیر توسعه این فناوری گام بردارند.

وی یادآور شد که معاونت علمی در تلاش است زیرساخت پردازشی مورد نیاز پروژه‌ها را تأمین کند؛ زیرا اجرای پروژه‌های هوش مصنوعی مستلزم در اختیار داشتن پردازنده‌های قوی (GPU) است. مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) نیز روی همین زیرساخت‌ها اجرا می‌شوند و امکان شکل‌گیری «ایجنت‌های هوشمند» را فراهم می‌کنند. این زیرساخت‌ها به شکل متن‌باز ارائه می‌شود تا استارت‌آپ‌ها نیز بتوانند در مسیر توسعه محصولات هوش مصنوعی فعالیت کنند.

هوش مصنوعی، همراه توسعه پایدار

رضایی در ادامه به اهمیت بهره‌برداری بهینه از ذخایر هیدروکربوری در شرایط فعلی زیست‌محیطی اشاره کرد و گفت: با توجه به فشارهای بین‌المللی برای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، بهترین گزینه استفاده از این منابع در صنایع پتروشیمی و تولید محصولاتی با ارزش‌افزوده بالاتر مانند مواد اولیه دارویی است. در این مسیر، هوش مصنوعی می‌تواند به بهینه‌سازی فرآیندها و کاهش ضایعات کمک شایانی کند.

او تأکید کرد: فناوری هوش مصنوعی امروز یکی از ابزارهای کلیدی در تحقق توسعه پایدار است. با بهره‌گیری از آن می‌توان پیامدهای منفی زیست‌محیطی و حوادث صنعتی را کاهش داد و تولید را با رویکردی بازگشت‌پذیر و دوستدار طبیعت پیش برد.

توجه به امنیت و اخلاق در مسیر هوشمندسازی

در پایان، رضایی با تأکید بر اهمیت امنیت اطلاعات در فرآیند ورود هوش مصنوعی به صنعت، یادآور شد: رعایت اصول اخلاقی و الزامات امنیت سایبری در این مسیر اهمیت دوچندان دارد. اتصال فناوری اطلاعات (IT) به عملیات صنعتی (OT) باید با نهایت دقت صورت گیرد و مطابق دستورالعمل‌های سازمان افتا و نهادهای نظارتی باشد.